Britanski zastupnici traže sankcije protiv predsjednika Srbije Vučića

IZVOR: INTELLINEWS-AUTOR:M.J. GDNUS

Međustranačka koalicija od preko 20 britanskih zastupnika pozvala je vladu Ujedinjenog Kraljevstva da uvede sankcije predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću nakon što je prisustvovao vojnoj paradi u Moskvi 9. maja zajedno s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom i drugim međunarodnim liderima.

Vučićevo učešće u ruskoj proslavi Dana pobjede, održanoj tokom tekućeg rata Moskve u Ukrajini, izazvalo je neizbježne kritike u zapadnim prijestonicama. Zvaničnici EU upozorili su Srbiju da bi takav potez mogao dodatno poremetiti njene dugo zaustavljene pregovore o pridruživanju.

Pismo, upućeno britanskom ministru vanjskih poslova Davidu Lammyju i javno podijeljeno 13. maja, predvodila je laburistička zastupnica Emma Lewell-Buck, a potpisalo ga je još 25 zastupnika. Pismo poziva na fundamentalnu reevaluaciju vanjske politike Ujedinjenog Kraljevstva prema Srbiji i poziva na "ciljane sankcije protiv predsjednika Vučića, njegove vlade i saradnika".

„Danas sam pisala ministru vanjskih poslova tražeći značajnu promjenu u pristupu našoj vanjskoj politici prema Srbiji“, rekla je Lewell-Buck na X-u. Opisala je Vučićevo prisustvo na događaju u Moskvi kao „prećutnu podršku“ ratu Kremlja.

Pismo zastupnika prikazuje Srbiju kao glavnog negativca u regiji, s namjerom da „ponovo vrati Balkan u krvavi sukob“. Lewell-Buck optužuje Vučića za destabilizaciju Zapadnog Balkana, navodeći navodnu podršku ideologiji „Velike Srbije“ i miješanje u susjedno Kosovo i Bosnu i Hercegovinu.

Ali Vučić nije jedini evropski lider koji se udvara Putinu. Vučić se pojavio na događaju u Moskvi zajedno sa slovačkim premijerom Robertom Ficom. Iako je Fico šef države članice EU, pismo ne poziva na slične mjere protiv njega – što je nesklad koji može dovesti u pitanje dosljednost i motiv zastupnika za izdvajanje Srbije.

Tokom parlamentarne debate o Ukrajini u martu 2025. godine, Lewell-Buck je izrazila zabrinutost zbog globalnih saveza Rusije, eksplicitno imenujući Srbiju. Ona je bila glasna kritičarka ruske vanjske politike i bila je među nekoliko britanskih zakonodavaca koje je Moskva sankcionirala 2022. godine.

Srbija, formalni saveznik Velike Britanije, dugo je nastojala održati delikatnu ravnotežu između svojih ambicija prema EU i veza s Moskvom. Otkako je Zapad priznao njenu bivšu pokrajinu Kosovo 2008. godine, a njeni izgledi za članstvo u EU su oslabili, Srbija je težila bližim vezama s Rusijom, Kinom, Turskom, kao i zemljama Perzijskog zaljeva, njegujući diplomatske veze gdje god može razvijati svoju ekonomiju.

Lammy, koji se sastao s Vučićem u Beogradu 2. aprila, naglasio je interes Velike Britanije za "stabilan i siguran Zapadni Balkan". Priznao je ulogu Srbije u regionalnoj stabilnosti, stav koji su zauzele mnoge evropske vlade koje su Vučića tretirale kao pragmatičnog aktera u nestabilnoj regiji.

S obzirom na to da Ministarstvo vanjskih poslova Velike Britanije još nije izdalo formalni odgovor, sankcije protiv Vučića su malo vjerojatne. Takav potez bi označio značajnu promjenu u britanskom pristupu i mogao bi je dovesti u sukob s evropskim partnerima koji su, iako kritični, nastavili poslovati s Vučićem.

Kako se vanjskopolitičke podjele povećavaju unutar Evrope i diplomatski odnosi mijenjaju globalno, dok se SAD kreću ka zbližavanju s Rusijom, Srbija izgleda sve manje voljna prihvatiti zahtjeve EU i Velike Britanije. Mnogi u Beogradu dovode u pitanje zašto bi Srbija trebala uvesti sankcije Rusiji, dugogodišnjem savezniku i podržavaocu njenih zahtjeva za Kosovom, posebno kada je i sama bila meta zapadne vojne akcije i sankcija 1990-ih.