Balkan uzavrelo bure baruta - vrijeme je da NATO smanji temperaturu

AUTOR:M.J.
Pišu: Maks Primorac i Gordan Akrap
Kao da rat u Ukrajini, neriješeni sukob između Irana i Izraela i zapaljeno Crveno more nisu bili dovoljni, Balkan — bure baruta Evrope — sada se topi. A iza toga stoji trojka Rusija-Kina-Iran.
Nedavni diplomatski spor između susjeda Hrvatske i Crne Gore, baš kada je ova druga bila spremna da se pridruži Evropskoj uniji, ina?e ne bi bila vijest na naslovnoj strani. Ali ruski otisci prstiju su svuda po ovome, i Bijela ku?a treba da obrati pažnju.
Sukob poti?e od nedavnog glasanja u crnogorskom parlamentu da se Hrvatska okrivi za zlo?ine iz Drugog svjetskog rata koje je po?inio pronacistički njemački režim. Ali Crna Gora mora da dobije odobrenje Hrvatske članice EU za nastavak pristupanja toj organizaciji. Glasanje je bilo namjeran pokušaj da se osujeti napori prozapadnog premijera zemlje da izvu?e malu republiku od 600.000 iz politi?ke orbite Moskve.
Upalilo je.
To što Crnu Goru, saveznicu u NATO-u, može zarobiti Rusija, odražava neuspjeh zapadnih diplomata da riješe otvorena balkanska pitanja od nasilnog raspada bivše Jugoslavije prije 30 godina.
S obzirom na to da su ameri?ki resursi već tanko rašireni baveći se drugim sukobima, ne može biti više tolerancije za takve gluposti.
Upoznati smo sa brutalnim naporima Moskve da blokira integraciju Ukrajine na Zapad. Ista motivacija je u osnovi napora Kremlja da naruši stabilnost Balkana. Rusija je po?ela da cilja Crnu Goru kada je pristupila NATO-u 2017. Kroz pokušaje pu?a, sajber napade, finansiranje proruskih politi?kih partija i kampanje dezinformacija putem medija pod ruskom kontrolom, zemlja je bila pod stalnom opsadom.
Crnogorski oficiri raspoređeni u NATO otpušteni su zbog toga što su ruski špijuni. Predsjednik parlamenta Andrija Mandić, koji je predvodio klevetničku kampanju protiv Hrvatske, ranije je optužen za učešće u puču koji je pokrenuo Kremlj.
Međutim, nijedna ruska akcija ne bi bila moguća bez podrške njenog regionalnog zastupnika Srbije, koja je i dalje vezana za velikosrpsku ideologiju koja je izazvala nasilni raspad bivše Jugoslavije. Srbija je nedavno bila doma?in „Svesrpske skupštine“, tvrdeći da je „srpski narod [je] jedinstven entitet“.
To je izrada doktrine ruskog svijeta Vladimira Putina koja opravdava agresiju na zemlje u kojima žive ruske manjine.
Ovo je direktna prijetnja za susjede Srbije, gdje žive srpske zajednice u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Kosovu i Sjevernoj Makedoniji.
Srpski šovinizam natjerao je muslimanske lidere u Bosni i Hercegovini da ožive ranije odnose sa Islamskom Republikom Iran, daju pro-Hamasove izjave i ugoste iranskog ministra spoljnih poslova. Srpska pravoslavna crkva, igrajući istu destruktivnu ulogu kao i njen ruski pandan, pojačava ove podjele.
Decenijama su Evropa i SAD nastojale da pomognu Srbiji da uđe u 21. vijek. Samo SAD su joj pružile pomoć od preko milijardu dolara. Vrijeme je da se prizna da je trud propao i da se Beograd kazni za svoje mahinacije.
Postoje četiri stvari koje američki lideri danas mogu učiniti.
Prvo, oni mogu otvoreno da podrže Kosovo i odbiju srpske napore da ga destabilizuju agitovanjem kod Srba koji tamo žive. Trebalo bi da proširimo programe američke vlade koji katalizuju investicije privatnog sektora kako bismo ojačali ovu pro-američku zemlju.
Sva buduća pomoć SAD Srbiji treba da bude zamrznuta dok ne prestane sa prijetnjama vojnom invazijom i ne prizna nezavisnost Kosova. Ovo će potkopati arhistorijski koncept "srpskog sveta", a njegovim ruskim marionetskim gospodarima uskratiti regionalni klin.
Drugo, trebalo bi da podrže Hrvatsku kao rješenje za okončanje energetske zavisnosti isto?ne Evrope od ruske nafte i gasa. Nedovoljno iskorišćeni hrvatski nacionalni naftovod JANAF i LNG terminal u sjevernom Jadranu mogu lako da podmire energetske potrebe Mađarske, Slovačke, Srbije, Bosne i Hercegovine i drugih. Nema izgovora za ove zemlje da nastave da finansiraju rusku ratnu mašinu milijardama dolara. To što im Moskva nudi popust — mito — je neprihvatljivo.
Treće, naši lideri mogu da ojačaju naše diplomatske alate širenjem balkanskog režima sankcija protiv srpskih aktera koji promovišu destabilizujuće aktivnosti Rusije u Crnoj Gori i regionu. Ovo bi trebalo da uključi lokalne medije pod kontrolom Rusije. Srbija tek treba da se pridruži Evropi u uvođenju sankcija Rusiji i umjesto toga je nedavno potpisala sporazum o slobodnoj trgovini sa komunističkom Kinom. Slabi zakoni o imigraciji omogućili su teroristima da kontrolišu operacije krijumčarenja ljudi u Evropu. Dok ne promijeni kurs, Evropska unija bi trebalo da ukine Srbiji bezvizni režim putovanja u ostatak Evrope.
Četvrto, američki lideri trebalo bi da angažuju američku Međunarodnu komisiju za vjerske slobode koju je naimenovala vlada kako bi pronašli načine da razbiju stisak proruske Srpske pravoslavne crkve nad pravoslavnom zajednicom u Crnoj Gori. Važno je pomoći Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi da obnovi svoju nekadašnju nezavisnost od Srbije na isti način na koji se Ukrajinska pravoslavna crkva oslobodila ruskog patrijarha, koji je bivši agent KGB-a.
Kako se međunarodna politika zahuktava, Bijela kuća i naši evropski saveznici imaju jedinstvenu šansu da obuzdaju ovu neriješenu eksploziju u buretu baruta Evrope. Istorija nas upozorava da treba da iskoristimo ovu priliku.
zvorni tekst možete pronaći na LINKU https://thehill.com/opinion/international/4837527-balkans-powder-keg/ .